اصول کار در اتاق عمل (پارت 1)
اصول کار در اتاق عمل (پارت 1)
اصول کار در اتاق عمل
جراحی از جمله رشته های پیشینه دار و پر اهمیت پزشکی است که از سویی به دانش و معلومات نظری جراح و از سوی دیگر به مهارت، ورزیدگی و فن دانی اونیاز دارد. در گذشته در سالن آمفی تئاتر صندلی بزرگی را به عنوان تخت عمل جراحی قرار می دادند و بازدید کنندگان روند عمل جراحی را پیوسته دنبال میکردند. جراحان با لباسهای معمولی و دستان برهنه بدون دستکش استریل و با ابزار آلات استریل و غیر استریل جراحی میکردند. تنها در حدود صد سال اخیر، اتاق عمل به عنوان یک مرکز اصلی جهت جراحی شناخته شده است. در اثر تلاشهای جراح انگلیسی، جوزف لیستر در سال 1867 میلادی، مرکز جراحی (اتاق عمل) بوجود آمد. در سال 1884 جراح آلمانی ، گوستاو نوبر، مجموعه ای از قواعد لازم جهت استریلیزاسیون و شرایط آسپتیک از طریق استفاده از لباس، کلاه و پوشش کفش ارائه کرد. وی در راستای ایجاد محیط عاری از میکروب، در داخل سالن های اتاق عمل از فیلتر به همراه جریان هوای گرم استفاده و بیماران آلوده و غیر آلوده را از یکدیگر مجزا نمود. در سال 1890 میلادی دستکش جراحی توسط ویلیام هالستد ارائه شد. عمل جراحی استریل در ایالات متحده آمریکا توسط چارلز مک برنی پیشگام گشت. به کار گرفتن ماسک در اتاق عمل برای پیشگیری از عفونت برای نخستین بار از سال 1897 آغاز شد. بعد ها با کشف و استفاده از آنتی بیوتیکها اهمیت و کاربرد ماسک تا حدودی کاهش یافت . اما بتدریج معلوم شد که حتی مصرف وسیع و فراوان آنتی بیوتیکها نمی تواند ارزش و کارایی روش های ساده پیشگیری از پخش میکروبها در فضا و انتقال آنها به بدن بیمار را داشته باشد. به همین علت استفاده از ماسک مجددا رواج یافت. امروزه ماسک ها را از مواد ارزان تهیه میکنند تا بتوان آنها را بعد از یکبار مصرف دور انداخت. هیچ بیماری از تجربیات جراحی برخودار نمی شود مگر اینکه در اتاق عمل حضور یابد. اتاق عمل مکانی استریل در بیمارستان است که فقط جهت کارکنان بخش استریل و تیم جراحی طراحی شده است. در حین عمل اطراف بیمار توسط جراح، یک یا دو دستیار، تکنسین اتاق عمل، متخصص بیهوشی ، تکنسین بیهوشی و پرستار سیرکولر احاطه می شود. هریک از این افراد دارای وظایف مشخصی هستند که در حین جراحی موظف به انجام آن می باشند و در مجموع تیم جراحی را تشکیل می دهند.
افراد تیم جراحی برحسب نوع عملکرد خود به شرح زیر تقسیم می شوند:
افراد استریل و افراد غیر استریل
جراح، دستیار جراح و فرد اسکراب افراد استریل می باشند و افراد غیر استریل شامل بیهوشی دهنده ، سرکولر و سایر افراد تیم جراحی برای مثال تکنیسن های رادیولوژی می باشند.
افراد استریل دستها و بازو های خود را شسته و ضد عفونی میکنند و بعد از پوشیدن گان و دستکش استریل وارد محیط جراحی می شوند و برای داشتن محیط تمام استریل باید تمام وسایل جراحی استریل شده و میکرو ارگانسیم ها کشته شوند. باید تیم جراحی و کسانی که وسایل مورد نیاز را به آنها میدهند نکات استریل را دقیق رعایت کنند. افراد غیر استریل باید بخاطر داشته باشند که نباید وارد محیط استریل جراحی شوند. افراد غیر استریل در طول عمل جراحی دارای مسولیت بزرگی هستند چون آنها مسئولیت حفظ محیط استریل شده و وسایل و تجهیزات جراحی را دارند تا غیر استریل نشوند. وهمچنین مسئولیت مراقبت بیماران بر عهده این افراد می باشند همچنین هروسیله ای که برای افراد استریل نیاز می باشد را باید فراهم کنند.
جراح
یک جراح باید دانش و مهارت و کفایت لازم برای یک عمل جراحی و توانایی مقابله با مشکلات پیش بینی نشده را در طول عمل جراحی داشته باشد . وظایف جراح شامل تشخیص و اقدامات درمانی و روش مناسب برای عمل جراحی و اقدامات مناسب برای بعد جراحی و حمایت و ارایه مراقبت های کیفی می باشد جراح جهت جراحی باید از مهارتهای تکنیکی فراوان که در طول تحصیل و دوره رزیدنتیش کسب نموده است استفاده نماید .
وظایف حرفه ای به عنوان کمک اول جراح
در طول جراحی عمل های پیچیده در کنار جراح یک یا دونفر به جراح جهت داشتن دید بهتر برای جراحی( با کمک رترکتور ها، گاز ها و ساکشن ) ، همکاری در هموستاز و کنترل خون ریزی، بخیه زدن و پانسمان زخمها کمک میکنند و فرد دستیار میتواند به بافت های بیمار دست زده و از وسایل جراحی استفاده نماید و وجود دستیار با توجه به وضعیت بیمار و نوع جراحی مشخص میشود. دستیار اول جراح معمولا یک جراح یا یک رزیدنت جراحی می باشد.
وظایف حرفه ای به عنوان اسکراب ( دست شسته یا STSR)
علاوه بر دستیار اول فرد اسکراب نیز جراح را طی عمل همراهی و کمک می نماید. فرد اسکراب مسئول حفظ ایمنی، انسجام و کارایی مؤثر افراد تیم جراحی در زمینه اجرای موارد استریل در طی عمل جراحی می باشد. داشتن دانش و تجربه در زمینه تکنیک های ضدعفونی و استریل ، فرد اسکراب را قادر به آماده سازی و مرتب نمودن وسایل و تجهیزات عمل جراحی می نماید. فرد اسکراب باید از مهارت و توانایی بدنی مناسب برخوردار باشد. همچنین او باید توانایی لازم برای انجام کار در شرایط سخت و حس مسئولیت پذیری در انجام وظایف محوله را داشته باشد. فرد اسکراب در سه مرحله ی مراقبت از بیمار با حداقل نظارت اعضای تیم جراحی عمل می کند.
برخی از وظایف اسکراب در هر مرحله از مدیریت بیمار عبارتند از:
الف) قبل از عمل جراحی
· آماده کردن اتاق عمل
· جمع آوری تجهیزات و وسایل لازم
· ایجاد و حفظ محیط استریل
· باز کردن وسایل استریل
· دست شستن و پوشیدن دستکش و گان استریل
· سازماندهی محیط استریل
· شمارش موارد ضروری
· کمک به تیم جراحی در طول وارد شدن به محیط استریل
· آشکار ساختن محل عمل با شان های استریل
ب) در طول عمل
• حفظ محیط استریل
• دادن وسایل و تجهیزات به جراح و کمک جراح بر اساس نیاز آنها
• ارزیابی و پیش بینی نیاز های بیمار و جراح و فراهم نمودن وسایل لازم بر اساس نیاز
• شمارش موارد ضروری
ج) بعد از عمل
• حفظ محیط استریل تا زمانی که بیمار انتقال داده شود
• حذف وسایل و تجهیزات مصرف شده از اتاق عمل
• مراقبت و نگهداری از وسایلی که مجددا استفاده می شوند
• انتقال بیمار جراحی شده از اتاق عمل به اتاق بهبودی
• اماده سازی اتاق عمل برای بیمار بعدی
افراد غیر استریل تیم جراحی فرد بیهوشی دهنده و فرد سیرکولر می باشد . بیهوشی و انجام جراحی دو بخش مهم و جدایی ناپذیر در جراحی ها می باشند. اگر بین جراح و بیهوشی دهنده در حین جراحی ارتباط مطلوبی برقرار باشد، این ارتباط ایمنی بیشتری را برای بیمار بدنبال خواهد داشت .
وظایف حرفه ای به عنوان فرد سیار یا سیرکولر
فرد سیرکولر ترجیحا باید پرستار یا تکنسین اتاق عمل باشد . وی نقش مهمی در کنترل وقایع قبل، حین و بعد از عمل جراحی دارد. بیماری که تحت عمل جراحی قرار میگیرد دچار شوک روانی و استرس شده است در این زمان فرد سیرکولر بعنوان حامی و محافظ بیمار نقش اساسی و مهمی دارد . تمام هماهنگی های عمل بر عهده فرد سیرکولر می باشد. آماده نمودن اتاق عمل، انتقال بیمار به اتاق عمل، کمک به پوزیشن دادن به بیمار، پرپ بیمار ( ضدعفونی نمودن محل عمل )، فراهم نمودن وسایل و تجهیزات اضافی لازم در طول انجام عمل جراحی و ارزیابی مداوم شرایط اتاق عمل و بر آورده کردن نیاز های تیم جراحی است.
منابع
اکبرزاده ، رویا ، اصول پرستاری و کار در اتاق عمل ، نشر اندیشه رفیع ، سال 7385
ساداتی ، لیلا ، تکنیک اتاق عمل بری و کهن جلد اول ، نشر جامعه نگر ، سال 7381
خاچیان، آلیس ، برونر سودارث ، مراقبت پرستاری اتاق عمل ، نشر سالمی ، سال 0176
غبرائی ، محترم ، روش کار در اتاق عمل و اتاق بهبودی ، نشر چهره، 7361
مجیدی ، سید علی ، مهارتهای بالینی کار در اتاق عمل ، نشر بشری ، 738
در این مقاله به تاریخ بنیان نهادن اتاق عمل و وظایف هر یک از پرسنل در اتاق عمل پرداخته میشود.
هیچ نظری برای این مقاله ثبت نشده است.