پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن
استریل پراکسید هیدروژن (پلاسما)
پیشرفت دهه های اخیر در زمینه تجهیزات پیشرفته پزشکی از یک سو و تهدیدهای میکروبی متعدد از سوی دیگر نیاز به فرایند استریلیزاسیون سرد و خشک را بیش از پیش در مراکز درمانی ایجاد نموده است امروزه در بخشهای استریل، اتوکلاوهای بخار نمی توانند به تنهایی تمامی وسایل بیمارستانی را استریل نمایند چراکه این استریلایزرها با دمای بالا ( ۱۲۱ و ۱۳۴ درجه سانتیگراد) و در شرایط رطوبت بالا عمل نموده و این شرایط بالای حرارتی و رطوبت می تواند باعث خرابی بسیاری از وسایل الکترونیکی، اندوسکوپها، لاپاروسکوپها و با ابزارهایی از جنس پلاستیکی، سیلیکونی و غیره شوند با ورود استریلایزرهای پلاسما در چند سال اخیر تحولی شگرف در این عرصه ایجاد شده است این سیستمها با دمای کاری در حدود ۴۰ الی ۵۰ درجه سانتیگراد و در شرایط کاملا خشک وسایل را استریل می کنند. همچنین استریلایزرهای پلاسما بدلیل برخورداری از مزایایی نظیر سرعت بالا، بی خطر بودن، دمای پایین و شرایط کاملاخشک، به جایگزینی مناسب برای روشهای قدیمی استریل سرد و خشک نظیر اتیلن اکساید و فرمالدئید تبدیل شده اند.
پراکسید هیدروژن H2O2
یکی از استریل کننده های شیمیایی پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه) می باشد. هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه H202 یک کشنده متداول است که به عنوان سفید کننده استفاده می شود. آب اکسیژنه خالص یک مایع ناروانی است که کمی آبی رنگ می باشد و با زحمت زیاد می توان آنرا تهیه نمود. آب اکسیژنه ای که در داروخانه ها به اسم آب اکسیژنه رقیق فروخته می شود محلولی است از آب اکسیژنه در آب که ٪۳ آن آب اکسیژنه است، مانند آب بی رنگ و بی پوست، مزه تلخی دارد و کمی اسیدی است. این مایع اکسیدکننده ای قوی است. آب اکسیژنه اثر میکروب کشی ، بو بری و سفید کنندگی دارد.
آب اکسیژنه در گذشته به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده آن در پانسمان زخمهای عفونی استفاده امروزه به دلیل آسیبی که به بافتهای مجاور وارد می کند دیگر در پانسمان استفاده نمی شود و انتقال گاه برای ضدعفونی لوازم با سطوح استفاده می شود. از آنجایی که آب اکسیژنه بوبر است گاه در درمان زخمهای بدبو مورد استعمال قرار می گیرد. در قرصهای اریترون ٪۳۶ آب اکسیژنه به ٪۶۴ آوره متصل است و چون این قرصها را در دهان بگذارند. اکسیژن می دهد. پس هم میکروبهای دهان را می کشد و هم دندانها را سفید می نماید آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم بکار می برند.
پراکسید هیدروژن ضد عفونی کننده طبیعت است. در شیر و عسل یافت می شود. گلبولهای سفید قبل از هضم سلولهای خارجی آنها را با پراکسید هیدروژن می کشند.
خطرات
می حد مجاز و قانونی جهت تماس استنشاقی به میزان متوسط pm۱ درزمان کار ۸ ساعته - باشد طبق نظر OSHA این عدد ppm۱ طبق نظر NIOSH برای ۱۰ ساعت کارمی باشد. خطراتی که برای سلامتی دارد.
اثرات حاد :
اثرات حاد ممکن است سریعا و یا بمدت کوتاهی پس از تماس با پراکسید هیدروژن رخ دهد تماس می تواند شدیدا پوست و چشم را ، تحریک و بسوزاند وسبب آسیب جسمی گردد . استنشاق آن می تواند بینی و گلو را تحریک نماید استنشاق پراکسید هیدروژن با تحریک و التهاب ریه سبب . سرفه وکوتاهی تنفس می گردد . تماس بیشتر ممکن است سبب تجمع مایع در ریه ها (ادم ریه) شود که این یک اورژانس تنفسی با کوتاهی شدید تنفس می باشد تماس با پراکسید هیدروژن می تواند سبب سردرد ، سرگیجه ، حالت تهوع واستفراغ شود.
اثرات مزمن :
عوارض مزمن تماس با آب اکسیژنه گاهی اوقات پس از تماس با آن برای چند ماه با چند سال رخ می دهد.
الف) ایجاد کانسر : وقتی هیدروژن پراکسید تست می گردید بعنوان عامل قوی جهت ایجاد کانسر تقسیم بندی نگردید ولی آنچه اثبات شده است این است که هیدروژن پراکسید سبب موتاسیون (جهش ژنی) میگردد .
ب) خطرات تولیدمثل:گرچه عوارض اش تا حدودی مشخص شده ولی نیاز به بررسی های بیشتر جهت شدت عوارض و خطرت تولید مثلی دارد.
ج) سایر عوارض : آب اکسیژنه می تواند ریه ها را تحریک کند. تماس های مکررممکن است سبب بروشیت شود که با سرفه ،خلط وکوتاهی تنفس همراه می باشد تماس طولانی می تواند سبب سفیدی موقت پوست و احساس سوزش شود . غلظت های بالاتر می تواند سبب راش پوستی قرمزی و تاول شود.
استریلایزر های بخار پراکسید هیدروژن
کنند می در برخی از استریلایزهای کاری موجود در بازار ، بخار آب اکسیژنه مورد استفاده قرار می گیرد این دسته از استریلایزر ها فقط از بخار آب اکسیژنه بصورت یک گاز برای استریل نمودن استفاد و اصولا در رده اتوکلاوهای پلاسما قرار نمی گیرند.(درباره اتوکلاوهای پلاسما بعدا بیشتر توضیح خواهیم داد) درجه حرارت استریل در آنها از ۴۰ -۶۰ C متغیر بوده و سیکل استریلیزاسیون در اکثر موارد کمتر از ۳۰ دقیقه است . بخار آب اکسیژنه اثر خورندگی روی فلزات ندارد ولی نمی توان از آن برای استریل نمودن مایعات استفاده نمود.
استریلایزر های پلاسما پراکسید هیدروژن
در برخی استریلایزرها آب اکسیژنه به صورت پلاسما مورد استفاده قرار می گیرد. درجه حرارت از ۴۰ -۶۰° C متغیر خواهد بود و سیکل استریلیزاسیون در اکثر موارد کمتر از ۳۰ دقیقه است. نمی توان جهت استریلیزاسیون مایعات از آن استفاده کرد.
استریلیزاسیون توسط پراکسید هیدروژن
هیچ نظری برای این مقاله ثبت نشده است.