نکات طلایی نگهداری ابزار جراحی (قسمت اول)
نکات طلایی نگهداری ابزار جراحی (قسمت اول)
ابزارهای جراحی بنا به تنوع و تفاوتهای موجود در آنها و میزان کاربرد، در بخش‌های مختلف پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. خرید ابزارهای جراحی قسمت مهمی از هزینه‌های بخش‌های پزشکی را تشکیل می‌دهد و نحوه خرید و انتخاب این ابزارها، نگهداری و آماده سازی آنها به روش صحیح می‌تواند منجر به کاهش استهلاک و افزایش عمر آنها و در نهایت موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های پزشکی شود.
امروزه ابزارهای جراحی تقریباً منحصراً از فولاد ضدزنگ ویژه ساخته می‌شود. انواع این فولادها براساس قواعد ملی و بین‌المللی مانند ISO وDIN مشخصه‌های ویژه و نیازهای وسایل جراحی با معیارهای کاملاً متفاوتی ساخته می‌شود و به طور کلی نوع فولاد مورد استفاده بستگی به نوع کاربرد ابزارها دارد.
آشنایی با مواد و خصوصیات آنها و چگونگی نگهداری و کاربرد و آماده سازی ابزارهای جراحی در افزایش عمر مفید آنها بسیار موثر است. در این مقاله ضمن مرور تعاریف تمیزکردن وضدعفونی واستریل ابزاربه نکات ضروری و مهم در این خصوص اشاره می‌شود.
* تعاریف
۱- تمیزکردن:
این عمل موجب از بین رفتن تعداد زیادی از میکروارگانیسم‌ها می‌شود و به منظور پاک نمودن خون و ترشحات بدن از روی وسیله قبل از ضدعفونی یا استریل کردن ضروری است.
۲- ضدعفونی:
طی این فرآیند مقادیر متنابهی از میکروارگانیسم‌های بدون اسپور از جمله ویروسها از نظر کمی کاهش یافته و تعداد آنها به سطح ایمنی خواهد رسید.
ضدعفونی به سه روش انجام می‌گیرد:
الف) بخار با درجه حرارت پایین(با استفاده یا بدون استفاده از فرمالویید)
ب) جوشانیدن و
ج) روشهای شیمیایی.
۳- استریل کردن:
طی این عمل کلیه میکرو ارگانیسم‌های زنده از جمله ویروسها و اسپورها از بین می‌رود.
* نکات ضروری جهت تمیز کردن و ضدعفونی کردن ابزار
لازم است وسایل پس از استفاده در اسرع وقت تمیز و ضدعفونی شود. پس‌مانده‌ها نباید روی وسایل باقی بماند تا خشک شود ابزار هرگز نباید در محلول‌های نمک فیزیولوژی فرو برده شود زیرا به مرور زمان سوراخ و خوردگی در آنها ایجاد خواهد شد.
پس از شستشو و تمیزکاری، وسایل باید با چشم غیرمسلح تمیز باشد یعنی عاری از هر پس‌مانده پروتئین و سایر آلودگی‌ها گردد. وسایل دندانه‌دار و مفصل‌دار روغن‌کاری شود، همچنین وسایلی که خورده شده است باید فوراً دورانداخته شود تا از خوردگی تماسی سایر وسایل جراحی پیشگیری شود.
هنگام شستشو با آب آشامیدنی، وجود املاح و مواد مختلف مانند کلر (با توجه به غلظت آن) باعث آسیب دیدن وسایل جراحی در طی مراحل تمیز کردن می‌شود. جهت جلوگیری از خوردگی، توصیه می‌شود از آب مقطر استفاده شود. وجود لکه‌ها برروی ابزار جراحی پس از آبکشی، وجود املاح در آب مصرفی را نشان می‌دهد.
از مواد ضدعفونی کننده مناسب جهت تمیز کردن ابزارها استفاده شود که این محلول‌ها نباید بالاتر از دمای اتاق گرم شود هم چنین این محلول‌ها باید به میزان مصرف روزانه تهیه شود.
باید توجه داشت هرگونه تماس ابزار جراحی با محلول‌های آلکانیلی یا اسیدی خواص محافظتی سطوح ابزار را از بین برده به نحوی که در اکثر موارد منجر به خوردگی، شکستگی و ایجاد خلل و خرج در سطوح ابزار می‌شود. در این خصوص، ترکیبات خاصی موجب خوردگی سطح استیل می‌گردد که حتی با وجود خواص محافظتی سطح استیل، خسارت جدی به آن وارد می‌سازد. اگر ابزاری به صورت تصادفی درمعرض یکی ازمواد زیرقرارگیرد بایدسریعاً آن را شست‌وشو داد.
* شست‌وشو و ضد عفونی
۱) شست‌وشوی دستی
نکته: هنگام شستشو و پاکسازی دستی ابزار جراحی لازم است با استفاده از پارچه‌ای نرم آغشته به محلول ضدعفونی، کاملاً سطح ابزار را شسته یا آنها را در یک محلول ترکیبی پاک و ضدعفونی کننده فرو برده شده سپس با برس نرم کاملاً میان آج‌ها و دنده‌های ابزار را پاکسازی گردد.
۲) شست‌وشو و ضد عفونی با ماشین
شستشو وضد عفونی از طریق ماشین به دو روش انجام می‌شود:
▪ فرآیند حرارتی که وسایل در حرارت بیش از ۸۰ درجه ضدعفونی و شستشو می‌گردد در این روش وسایل در دو مرحله با استفاده از آب گرم یا سرد شستشو می‌شود و در مرحله سوم در درجه حرارت ۹۳-۸۰ در مدت زمان مناسب ضدعفونی می‌گردد.
* فرآیند CHemothermal که وسایل در دمای حداکثر ۶۰ درجه و با یک ماده ضدعفونی کننده مخصوص ماشین ضدعفونی می‌گردد
در هر دو روش وسایل با خشک شود.
در تمیزکاری با استفاده از ماشین باید تمام رسوب‌ها به طور اطمینان بخشی در مرحله آبکشی خارج شود در غیر این صورت بر روی وسایل لکه باقی مانده یا تغییر رنگ ایجاد می‌شود.
۳) روش التراسونیک
شستشو با دستگاه التراسونیک برای تمیز نمودن وسایل فولادی مناسب است و بیشتر در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- به عنوان یک روش موثر به فرآیند پاکسازی دستی کمک می‌نماید،
- جهت از بین بردن قشرهای چسبیده قبل یا پس از پاکسازی با ماشین و
- قطعات Option با طراحی‌های خاص و چندحفره‌ای.
برای تمیز کردن با دستگاه التراسونیک، وسایل جراحی در سبدهای مخصوص باید به‌صورت باز باشد. دمای محلول شوینده باید بین ۴۰ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد باشد. اگر این دما کم شود، تأثیر آب تضمین نمی‌شود و اگر از این دما بیشتر شود، پروتئین‌ها ممکن است لخته شود. اصولاً وسایل تمیز شده با این روش باید بعداً به‌طور کامل به وسیله ماشین یا دستی آبکشی شده و بلافاصله به‌طور مناسب خشک شود.
منابع:
آشنایی با اصول کار در اتاق عمل، تالیف نسرین سبزواری،
۱- Proper maintenance of instrument،
۲- دستورالعمل مراقبت و نگهداری از ابزار جراحی Hilbro،
۳- بخشنامه و دستوذالعمل ضدعفونی وسایل بیمارستانی شماره ۲۷۴۲۱ وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی
۴- ماهنامه تجهیزات پزشکی نوین مرداد۱۳۸۲.
منبع : مجله مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی
در این مقاله به نحوه نگهداری و اصول تمیز کردن ابزار جراحی پرداخته شده است.
هیچ نظری برای این مقاله ثبت نشده است.